پارچه ژاکارد چیست و برای چه مصارفی کاربرد دارد ؟

پارچه های ژاکارد معمولا کمی خشک و آهاردار می باشند که دارای طرح های مختلفی در بافت هستند. پارچه های ژاکارد در مقایسه با انواع پارچه های دیگر، مقاومت بیشتری دارند. هیچ طرحی بر روی این پارچه ها حک نمی شود و دارای تزئینات و گلدوزی نیستند، بلکه هنگام بافت پارچه ، طرح ها ایجاد می شوند. البته باید توجه داشت که به جنس پارچه ژاکارد گفته نمی شود، بلکه طرح و بافت آن، موجب تمایز با دیگر پارچه ها می شود. ماشینی که برای بافت پارچه ژاکارد استفاده می شود با ماشین های دیگر تفاوت دارد. 

این ماشین برای اولین بار در سال 1809 توسط جوزف ژاکارد برای بافت پارچه طراحی شد و از آن پس نام این پارچه، ژاکارد لقب گرفت .پارچه های ژاکارد در انواع مختلفی در بازار وجود دارد . ماشین های مدرن امروزی، در بافت ژاکارد امکان کار چند دستگاه را بر روی یک ماشین فراهم می کنند. این کار تنوع بیشتری در پارچه می دهد. 

خصوصیات پارچه های ژاکارد 

تنوع و زیبایی پارچه های ژاکارد موجب شده است که طراحان مد، در طراحی لباس های خود از آن استفاده کنند. برخلاف پارچه های دیگر که پس از بافت طرح و شکل و تزئین می گیرند، هنگام بافت دارای طرح می شوند. به همین دلیل مضرت استفاده از رنگ های شیمایی پس از بافت را ندارند. 

برای تولید ژاکارد باکیفیت باید از مطلوب ترین نوع نخ کارخانه ای استفاده شود. برخی از پارچه های ژاکارد در دو رو با رنگهای متفاوت بافته می شوند که می توان از هر دو روی آن استفاده کرد. معمولا طرح و بافت متفاوت این پارچه ها باعث تمایز و شناسایی آنها از دیگر انواع پارچه می شود. 

پارچه های ژاکارد با توجه به الیاف به کار رفته در آن، قیمت گرانی دارند، اما دوام و کیفیت زیاد آن مهمترین دلیل برای خرید است. 

انواع کاربرد پارچه ژاکارد 

همانطور که در دنیای مد ژاو گفته ایم پارچه ژاکارد با توجه به نوع مصرف ، بافت و جنس نخ دارای کاربردهای مختلفی است. پارچه ژاکارد تنها در تهیه لباس کربرد ندارد، چرا که می توان در در طراحی داخلی و دکوراسیون نیز به اندازه پوشاک از آن استفاده کرد. انواع پارچه های رومبلی یا پرده هایی با جنس ژاکارد در بازار موجود است. همچنین می توان برای رومیزی نیز از پارچه های ژاکارد استفاده کرد. 

انواع مختلفی از پارچه های ژاکارد با طرح های برجسته وجود دارد که به صورت گردباف و حلقه ای بافته شده اند. همچنین می توان انوع تار و پودی آن را نیز در بازار یافت. پارچه های ژاکارد دارای طرح برجسته همچون گل برجسته یا طرحی شطرنجی است که توسط ماشین ژاکارد تولید می شود. 

 یکی از کاربردهای پارچه ژاکارد استفاده برای تخت و تشک است : 

براساس نوع پارچه های به کار رفته در تشک ها، قیمت هر تشک نسبت به مدل های دیگر متفاوت است. استفاده از پارچه های پنبه ای در تشک، موجب تنفس و جذب رطوبت می شود، به همین دلیل برای تشک های طبی از این نوع پارچه استفاده می شود. 

در صورت که پارچه های ژاکارد برای تشک استفاده شود مزایای دیگری مانند تنظیم دما و آروماتراپی نیز به ویژگی های تشک اضافه خواهد شد. به همین دلایل پارچه های ژاکارد بهترین نوع پارچه برای تشک های طبی هستند. اما به دلیل قیمت ارزانتر پارچه های پلی استر و وجود رقابت شدید در بازارهای جهانی، بسیاری از تولید کنندگان از پارچه های پلی استر استفاده می کنند. امروزه از ماشین بافت ژاکارد الکتریکی برای تولید پارچه های تشک بهره گرفته می شود که امکان استفاده از ترکیبات مختلف و خلاقانه برای تولید الیاف پارچه فراهم می کند. این موضوع تنوع زیادی در تولید تشک ایجاد می کند وو به افراد امکان می دهد تا متناسب با نیاز خود، تشک را انتخاب نمایند.

ویژگی های پارچه ژاکارد

مزایای پارچه های ژاکارد به ترکیبات و الیاف به کار رفته در آن بستگی دارد. اما به طور کلی تمام پارچه های ژاکارد در چند ویژگی اشتراک دارند که شامل موارد زیر می باشد.

•  دوام و ثبات بالا
•  قوی و ارتجاعی
•  مقاومت در برابر چروک
•  ایجاد ظاهری زیبا در دکوراسیون
•  حس خوبی در هنگام لمس پارچه

علاوه بر موارد بالا آنچه که موجب استفاده از پارچه ژاکارد در دکوراسیون شده است، ویژگی های زیر می باشد :  

•  پارچه ژاکارد را می توان به سادگی مراقبت و نگهداری نمود زیرا این نوع پارچه، آب را به خود جذب نمی کند و در صورت ایجاد آلودگی بر روی آن می توان توسط یک دستمال مرطوب، آلودگی را رفع کرد. همچنین برای تمیز کردن آلودگی های زیاد می توان از ماشین لباسشویی استفاده کرد.
•  پارچه ژاکارد علاوه بر ایجاد ظاهری لوکس و مجلل در پرده ها، رومبلی و همچنین اثاث خانه، می توان برای اتاق های نشیمن، سالن های پذیرایی، رستوران و هتل ها که تمایل به ایجاد فضایی تجملاتی دارند استفاده کرد. 

انواع الیاف مورد استفاده در پارچه ژاکارد 

پارچه های ژاکارد به دلیل تفاوت در روش بافت از یکدیگر متمایز می شوند نه به خاطر نوع الیاف به کار رفته در آنها. پارچه های ژاکارد بسیار متنوع هستند به همین دلیل می توان بر حسب نیاز خود با نام های متفاوتی، این پارچه را تهیه نمود. مثلا هنگام خرید با نام هایی همچون پارچه کرپ ژاکارد، پارچه ژاکارد ترک، ژاکارد گل برجسته، ژاکارد گل برجسته و …. مواجه می شوید. 

برای تولید این نوع پارچه، طیف گوناگونی از الیاف وجود دارد که هر کدام آن ها ویژگی های خاصی به پارچه ژاکارد می دهند که هرکدام را بررسی می کنیم : 

1. ابریشم:

الیاف ابریشم موجب نازک ، براقیت یا مات بودن ، و صاف پارچه ژاکارد می شود . پارچه های بافته شده توسط الیاف ابریشمی ،پارچه ژاکارد ابریشمی نامیده می شود که انواع مختلفی دارد : 

 پارچه ارگانزای ابریشمی:

در زبان انگلیسی Silk Organza این پارچه یک پارچه اُرگانزا است که دارای گل هایی از جنس ژاکارد است. این گل ها می توانند از هم دور یا به هم نزدیک باشند که در این صورت طرح خلوت و یا شلوغی ایجاد می شود.

•  پارچه کرپ ساتن ابریشمی ؛ Silk Satin
• کرپ شیفون ابریشمی ؛ Silk Chiffon
•  پارچه کرپ ابریشمی ؛ Silk Crepe de chine
•  پارچه تافته ابریشمی ؛ Silk Taffeta 

2. پنبه:

اگر پارچه ژاکارد با الیاف پنبه تولید شوند دارای ویژگی هایی همچون قابلیت تنفس، نرم بودن و همچنین مات بودن خواهد بود.این نوع پارچه که برای کت و دامن و کت و شلوار و پیراهن و بعضا برای پرده استفاده می شود. کمتر چروک می شود و سبک می باشد. همچنین سازگاری مطلوبی با پوست بدن دارد. این پارچه می تواند دارای طرح در دو طرف با رنگ های متفاوت است.

3. پشم:

الیاف پشم خصوصیاتی مانند گرم بودن، نرمی و مات بودن را به پارچه ژاکارد می بخشد.

4. کتان:

الیاف کتان ویژگی هایی مشابه الیاف پنبه را در پارچه ژاکارد ایجاد می کنند.

5. ترکیبی:

اگر از الیاف ترکیبی در تهیه پارچه استفاده شود پارچه، نرم تا کمی زبر و داری درجات مختلفی از شفافیت خواهد بود. 

نحوه مراقبت از پارچه ژاکارد 

همانطور کهدنیای مد نمناک اشاره کرده است باید توجه داشت که اگر با روش شستشوی هر پارچه آشنایی داشته باشید؛ مراقبت از آن نیز به مراتب آسانتر می شود. دستورالعمل های شستشوی هر پارچه بر اساس نوع الیاف به کار رفته متفاوت است. در صورت نداشتن تجربه و تخصص در این زمینه بهتر است که پرچه یا لباس خود را برای شستشو به خشکشویی ببرید. اما می توان با برخی از نکات، از پارچه خود نگهداری کنید. 

1- هرگز از مواد سفید کننده برای شستشو و از بین برد لکه های پارچه ژاکارد استفاده نکنید. گاه می توان با یک پارچه مرطوب ، لکه های روی پارچه را برطرف نمود. 

2- پارچه های ژاکارد را هم می توان به روش دستی و هم با ماشین شستشو داد. هنگام استفاده از ماشین نباید دمای آب بیش از 30 درجه سانتی گراد باشد. 

3- پس از شستشو، پارچه را نباید در معرض نور خورشید قرار دهید زیرا موجب کم رنگ شدن پارچه می شود. 

4. از مواد شستشوی قوی برای شستن پارچه استفاده نکنید چرا که موجب کاهش رنگ و عمر پارچه می شوند. 

5- پارچه را پس از شستشو برای خشک کردن از جایی آویزان کنید یا روی بند با استفاده از گیره قرار دهید تا در دمای معمولی و به دور از آفتاب خشک شود. 

6- پارچه های ژاکارد اغلب دو طرف هستند، برای اتو کردن حتما از پشت پارچه و دمای کم استفاده کنید. اگر تبحر کافی در اتو کردن و یا شستشوی این نوع پارچه ندارید بهتر است آن را به خشک شویی بسپارید. 

نکات تکمیلی درباره پارچه ی ژاکارد

هنمانطور که ذکر شد پارچه ژاکارد دارای ترکیبات و وزن متنوعی است که بر اساس موارد مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد. به طور مثال پارچه ژاکارد سبک تر در دوخت لباس های تابستانی و نوع سنگین تر برای تولید لباس های زمستانی مورد استفاده قرار می گیرد. 

هنگام خرید پارچه از نوع ژاکارد به جنس آن دقت کنید زیرا جنس پارچه بسیار مهم است. جنس پارچه می تواند هم نخی، هم از الیاف ساخته بشر و هم از الیاف مصنوعی تهیه شده باشد. طرح دو رویه پارچه های ژاکارد باعث می شود که از هر طرف برای منظور خاصی استفاده کرد.